Wiersz poleceń systemu Linux (Terminal)

W systemie Linux, terminal to narzędzie pozwalające na interakcję z systemem operacyjnym przy użyciu poleceń tekstowych. Działa na podobnej zasadzie jak wiersz poleceń w systemie Windows, ale oferuje znacznie szersze możliwości w zakresie zarządzania systemem i administracji sieciami.

Podstawowe komendy:
1. ls – wyświetla listę plików i katalogów w bieżącym katalogu.
2. cd [ścieżka] – zmienia bieżący katalog roboczy na określoną ścieżkę.
3. pwd – pokazuje pełną ścieżkę do bieżącego katalogu roboczego.
4. mkdir [nazwa katalogu] – tworzy nowy katalog.
5. rm [plik] – usuwa plik lub katalog (z opcją -r do usuwania katalogów).
6. cp [plik źródłowy] [plik docelowy] – kopiuje plik.
7. mv [plik źródłowy] [plik docelowy] – przenosi lub zmienia nazwę pliku.
8. cat [plik] – wyświetla zawartość pliku na ekranie.
9. man [komenda] – wyświetla podręcznik (manual) dla danej komendy.
10. top – wyświetla listę procesów działających w systemie w czasie rzeczywistym.
11. ping [adres IP] – testuje łączność z innym urządzeniem w sieci.

Praca z siecią:
1. ifconfig – wyświetla informacje o interfejsach sieciowych.
2. ping [adres IP lub domena] – sprawdza połączenie sieciowe z innym urządzeniem w sieci.
3. netstat – wyświetla statystyki połączeń sieciowych.
4. ssh [użytkownik@adres] – łączy się z zdalnym systemem Linux przez SSH.

Zarządzanie użytkownikami:
1. useradd [nazwa użytkownika] – tworzy nowego użytkownika.
2. passwd [nazwa użytkownika] – zmienia hasło użytkownika.
3. whoami – wyświetla nazwę aktualnie zalogowanego użytkownika.

Terminal w systemie Linux jest potężnym narzędziem, które pozwala na precyzyjne zarządzanie systemem, siecią i użytkownikami. Jego znajomość jest kluczowa w pracy z systemami Linux, szczególnie w kontekście administracji sieciowej i eksploatacji sieci lokalnych. 

W systemie Linux, terminal (wiersz poleceń) jest nie tylko narzędziem do zarządzania plikami, ale także potężnym środowiskiem do administracji systemem, programowania, konfiguracji sieci i zarządzania serwerami. Dzięki temu, że Linux jest systemem opartym na powłoce tekstowej, umożliwia to bardziej zaawansowane operacje niż typowe interfejsy graficzne.

Zarządzanie procesami:
1. ps – pokazuje listę działających procesów w systemie. Można użyć opcji aux, aby zobaczyć szczegóły procesów.
2. kill [PID] – wysyła sygnał do procesu, by go zakończyć. PID to identyfikator procesu.
3. top – dynamicznie wyświetla procesy działające w systemie, pokazując zużycie CPU i pamięci.
4. htop – rozszerzona wersja top, umożliwia interaktywną kontrolę nad procesami.
5. nice – zmienia priorytet wykonywanego procesu.

Zarządzanie systemem plików:
1. df – pokazuje informacje o wolnej przestrzeni dyskowej na zamontowanych systemach plików.
2. du – pokazuje wykorzystanie przestrzeni dyskowej przez pliki i katalogi w systemie.
3. chmod [opcje] [plik] – zmienia uprawnienia do pliku lub katalogu.
4. chown [użytkownik]:[grupa] [plik] – zmienia właściciela i grupę pliku.
5. mount [ścieżka] – montuje urządzenie lub system plików do katalogu w systemie.
6. umount [ścieżka] – odmontowuje urządzenie lub system plików.

Zarządzanie pakietami:
1. apt-get (Debian/Ubuntu) – zarządza pakietami, np. apt-get install [pakiet] do instalacji oprogramowania.
2. yum (CentOS/RHEL) – używane do zarządzania pakietami w systemach Red Hat.
3. pacman (Arch Linux) – zarządza pakietami w systemie Arch Linux.

Zarządzanie siecią:
1. ifconfig – wyświetla konfigurację interfejsów sieciowych.
2. ip – nowoczesna komenda do zarządzania interfejsami i routowaniem sieciowym. Przykład: ip addr show.
3. nslookup [domena] – sprawdza rekordy DNS dla danej domeny.
4. traceroute [adres IP lub domena] – śledzi trasę pakietów w sieci do danego hosta.
5. wget [adres URL] – pobiera pliki z internetu przez HTTP, HTTPS lub FTP.

Zarządzanie użytkownikami i grupami:
1. groupadd [nazwa grupy] – tworzy nową grupę użytkowników.
2. userdel [nazwa użytkownika] – usuwa użytkownika z systemu.
3. usermod [opcje] [nazwa użytkownika] – modyfikuje konto użytkownika (np. zmiana grupy).
4. passwd [nazwa użytkownika] – zmienia hasło użytkownika.

Zarządzanie logami:
1. tail -f [plik] – wyświetla ostatnie linie pliku logu w czasie rzeczywistym.
2. less [plik] – przegląda plik w trybie stronicowania.
3. journalctl – wyświetla logi systemowe w systemach, które używają systemd.